“Kill your darlings,” is een vaak gehoord advies voor schrijvers. Ook wel geformuleerd als schrijven is schrappen en less is more.
Een paar jaar terug nam ik dit advies nogal ter harte. Ik stroopte mijn mouwen op, nam mijn darlings en duwde ze met geweld door de vleesmolen, de versnipperaar en de vuilverbrandingsoven. Alleen de sterksten kwamen er herkenbaar uit. De rest zag eruit als pulp, papiersnippers en panklaar rulgehakt. En het liet me koud ook.
“Laat het nou,” zeiden mijn vrienden wanhopig. “Je hoeft dit niet te doen. Deze scene is prima, die zin vind ik leuk en met dat personage heb ik nu juist iets bijzonders!”
Ik kende geen genade en ging door, verwoestend zonder spoor, want less is immers more.
Ik was zowaar trots op wat ik deed. Het advies opvolgen, redigeren, loslaten en verder gaan. Niet omkijken. Vergeet je oude werk.
Dit ging zo een paar jaar door, tot ik alles wat overbleef zo onderhand kon dromen.
Toen zat ik eens op bed met een fotoboek op schoot. Dat wil zeggen de eerste versies van wat boeken en verhalen.
Ach ja… weet je die beschrijving nog? Die details, voor de herinnering aan beeld en kleur vervaagden? En dan die foreshadowing. Die was eigenlijk best goed. Waarom had ik die dialoog ook weer weggehaald? Wat een ongedwongen stijl, wat een spontaniteit.
Gek eigenlijk. Deze oude versies ademden meer leven dan de nieuwe. Ze voelden vertrouwd en toch vers.
Helemaal niet zo gek eigenlijk…
Hier had ik nog niet op ingehakt. Hier mocht je nog schrijven wat je wilde, waar je van genoot. Voor je plezier, niet om te voldoen. En dat was te lezen. Er zat nog leven in.
Ik kon de woorden “oude glorie” niet uit mijn hoofd zetten.
En dus nam ik een besluit.
Ik ga alles fixen!
Ik ga mijn werk in oude glorie herstellen, ja zelfs nog meer glorie geven! Ik ga dit kaalgevreten skelet weer pees en vlees en spier en leven geven. Schrijven en redigeren zoals vroeger: Spontaan, vrij en ongedwongen.
Ik maak alles weer goed.
En dan schrap ik meteen de plaatsen en personen waar ik altijd al mijn twijfels over had, of waar ik nooit echt van gehouden heb. Dit is de kans om ruimte te creëren voor het oude en het nog betere!
Wat zal ik genieten, terwijl ik mijn darlings revive en hen aan mijn nieuwe darlings voorstel. Ze zullen het zo goed kunnen vinden samen!
Deze verhalen groeien niet door weg te halen, maar door toe te voegen en terug te brengen.
Soms spookt het advies nog wat na in mijn hoofd.
“Redigeren, loslaten en verder gaan.”
“Niet omkijken.”
“Vergeet je oude werk.”
Maar ik luister al niet meer. Ik ga helemaal op in dit fantastische gevoel. Oude proza, nieuwe kennis. Oude inspiratie, nieuwe samenhang. Een nieuw geheel.
En tuurlijk; ik zal tijdens het herschrijven wat plaatsen en personen killen.
Maar of dat echt mijn darlings waren???