Weblog

Wie kan beter compooneren; Udio of ik?

door

Het zal je vast al lang en breed en diep en hoog bekend zijn, maar…
Tegenwoordig kun je muziek componeren met AI. Of liever gezegd, voor je laten componeren. Bijvoorbeeld met www.suno.ai, of www.udio.com.
Uiteraard heb ik schandalig veel uren doorgebracht met Udio: liedjes geschreven, gedichten op muziek gezet en net zo lang aan het hendeltje gedraaid tot er precies de muziek uit kwam die ik wilde horen.
Heerlijk!

Oké Rebex, nu gaat-ie weer eventjes uit hè. Genoeg gespeeld. Tijd om aan het werk te gaan.

Awww, muze! Wat doe jij nou weer hier? Waarom moet je altijd de pret bederven? Het werd net leuk!

Ja, het is indrukwekkend wat aI allemaal kan. Maar hij maakt geen muziek op maat. Hij kan niet precies dáár een accent leggen, een beetje aanzwellen of zijn adem inhouden, het juiste instrument kiezen, moduleren, versnellen of vertragen als het verhaal erom vraagt. Het wordt nooit zoals je had bedacht. Nou hup, luisterfilms maken jij!

Nouou! Ik wil nog even verder spelen!

Het enige waar jij op dit moment nog even verder op gaat spelen is het keyboard!

Ja maar moet je dit eens horen; je kunt je eigen audio uploaden en dan maakt Udio het verder af, en veel mooier dan ik ooit zou kunnen!

Dat zeg je alleen maar om niet aan het werk te hoeven.

Weet je wat? Laat de luisteraar zelf oordelen.
Hieronder vind je twee muziekfragmenten. Het begin is steeds hetzelfde, maar vanaf 26 seconden gaan ze elk hun eigen weg. Ik ga natuurlijk niet verklappen welk fragment door wie gemaakt is; het enige waar ik benieuwd naar ben, is welke jij het mooist vindt. Veel luisterplezier!

Fragment 1

Fragment 2
… Lees verder...

Revive your darlings

door

“Kill your darlings,” is een vaak gehoord advies voor schrijvers. Ook wel geformuleerd als schrijven is schrappen en less is more.

Een paar jaar terug nam ik dit advies nogal ter harte. Ik stroopte mijn mouwen op, nam mijn darlings en duwde ze met geweld door de vleesmolen, de versnipperaar en de vuilverbrandingsoven. Alleen de sterksten kwamen er herkenbaar uit. De rest zag eruit als pulp, papiersnippers en panklaar rulgehakt. En het liet me koud ook.
“Laat het nou,” zeiden mijn vrienden wanhopig. “Je hoeft dit niet te doen. Deze scene is prima, die zin vind ik leuk en met dat personage heb ik nu juist iets bijzonders!”
Ik kende geen genade en ging door, verwoestend zonder spoor, want less is immers more.
Ik was zowaar trots op wat ik deed. Het advies opvolgen, redigeren, loslaten en verder gaan. Niet omkijken. Vergeet je oude werk.

Dit ging zo een paar jaar door, tot ik alles wat overbleef zo onderhand kon dromen.

Toen zat ik eens op bed met een fotoboek op schoot. Dat wil zeggen de eerste versies van wat boeken en verhalen.
Ach ja… weet je die beschrijving nog? Die details, voor de herinnering aan beeld en kleur vervaagden? En dan die foreshadowing. Die was eigenlijk best goed. Waarom had ik die dialoog ook weer weggehaald? Wat een ongedwongen stijl, wat een spontaniteit.
Gek eigenlijk. Deze oude versies ademden meer leven dan de nieuwe. Ze voelden vertrouwd en toch vers.
Helemaal niet zo gek eigenlijk…
Hier had ik nog niet op ingehakt. Hier mocht je nog schrijven wat je wilde, waar je van genoot. Voor je plezier, niet om te voldoen. En dat was te lezen. Er zat nog leven in.
Ik kon de woorden “oude glorie” niet uit mijn hoofd zetten.

En dus nam ik een besluit.

Ik ga alles fixen!
Ik ga mijn werk in oude glorie herstellen, ja zelfs nog meer glorie geven! Ik ga dit kaalgevreten skelet weer pees en vlees en spier en leven geven. Schrijven en redigeren zoals vroeger: Spontaan, vrij en ongedwongen.
Ik maak alles weer goed.
En dan schrap ik meteen de plaatsen en personen waar ik altijd al mijn twijfels over had, of waar ik nooit echt van gehouden heb. Dit is de kans om ruimte te creëren voor het oude en het nog betere!
Wat zal ik genieten, terwijl ik mijn darlings revive en hen aan mijn nieuwe darlings … Lees verder...

Mijn blindengeleidebrowser moet met pensioen

door

Fluitend loop ik over het web. Ik ga eens een nieuwe route proberen, door een drukke straat vol films en series waar ik nog niet vaak ben geweest.
“Kyubi, zoek film,” verzoek ik als mijn Browser blijft staan om aan een advertentie te snuffelen. Kyubi hoort me niet. Browsers kunnen heel goed horen en deze heeft spitse oortjes, maar het web zit nu eenmaal vol prikkels. Ik zoek zijn halsband, loods hem met zachte hand mee en we verlaten deze pagina.
we blijven staan voor een film die uit de zoekresultaten naar voren komt. Een kwartier lang blijf ik er met open mond naar kijken. De audiodescriptie is goed. De stemmen zijn mooi. Ik kan hem zelfs op pauze…
Ik zei pauze…
Na een paar keer op de muur bonzen waar de film geprojecteerd wordt, gaat hij eindelijk op pauze.
“Kyubi, zoek terugspoelknop,” zeg ik. Hij begint te zoeken maar zonder resultaat. Het enige dat verschijnt is de melding “Het lijkt erop dat je deze straat niet goed kunt navigeren met je huidige geleidebrowser. Probeer het met een andere.”
Ongelovig kijk ik Kyubi aan, en hij kijkt terug alsof hij zeggen wil: “Sorry baas. Ik kan het echt niet.”
“Naar huis,” beveel ik scherp. Dit is nu de tiende keer dat Kyubi me laat zitten deze maand. Steeds meer plaatsen kan hij niet eens betreden, laat staan mij er wegwijs maken. Regelmatig draait hij zich om en loopt terug, of gaat voor me staan alsof we er niet door kunnen. Zelfs onze eigen achtertuin, waar ik mijn website beheer en blogjes post, wil hij tegenwoordig niet meer in. Is hij ergens bang voor? Of snapt hij het gewoon allemaal niet meer?
Misschien wordt het tijd voor zijn pensioen.

Ik bel de browserschool en mag een testrondje lopen met een nieuwe geleidebrowser. Zijn naam is Spectacle. Je komt hem en zijn nestgenoten tegenwoordig overal tegen. Ze schijnen erg routevast te zijn en onthouden elke stap die je zet. Dat was dan ook de reden dat ik eerst niet voor hem koos; ze onthouden je vergissingen, ze onthouden wie je tegenkomt, ze onthouden waar je je boodschappen doet en waar je met je buurman over praat. Spectacle oordeelt niet, dat weet ik ook wel, maar toch…
Het testrondje gaat niet bepaald goed. Ook hem geef ik het commando “zoek terugspoelknop” en Spectacle kijkt me vragend aan, zo van: “Kun jij me niet … Lees verder...

Speakertje of subwoofer?

door

Gisterochtend zat ik in de kantine aan de koffie, toen ik ineens een wel heel bekend geluid hoorde: Mijn eigen stem! Begeleid door het auditieve titelblad van een Rebex Luisterfilm.
Verbaasd liet ik mijn koffie zakken, en ineens begreep ik het: Mijn tafelgenoot had er geen gras over laten groeien en was na een gesprekje met mij meteen naar de website gegaan. Gevleid dronk ik verder en keek in de auditieve spiegel.
Wat anders klonken deze luisterfilms door een telefoonspeakertje, gewend als ik was aan mijn koptelefoon of bij uitzondering een paar externe boxen. Dit was wel even wat anders.
“Hmm, misschien is de muziek toch een beetje te zacht, en de geluiden verzuipen zowat. En dan dat trage tempo. Maar als ik ze harder maak, zijn ze dan niet veel te hard voor diegene die wél een koptelefoon heeft opgezet? Wordt het via speakertje geen verwarrende brei, of juist te rustig? En hoe zit het met mensen die oortjes in hebben, bluetooth-speakers gebruiken of afhankelijk zijn van hoortoestellen?”
En ineens vroeg ik mij af, hoe leest men eigenlijk een luisterboek?
Ik besloot het in de facebook-vriendengroep te gooien, en nu vraag ik het jou:
Hoe luister jij een luisterboek? Is dat via:
A. Het speakertje van je apparaat
B. Koptelefoon of oortjes
C. Externe speakers, of
D. Iets anders?

Ik ben heel benieuwd naar je bevindingen, en wellicht kan ik de verhoudingen van geluid, muziek en stem daarop afstemmen!… Lees verder...

Raad de sprook – een sprook zonder verteller

door

Het goede nieuws is, hieronder kun je luisteren naar een sprook. Het slechte nieuws is, de verteller kon niet komen.
Heeft hij keelpijn? Plankenkoorts? Ruzie gehad met één der personages?
Ik weet het niet. Maar we zullen het vandaag zonder moeten doen. Laat je verbeelding de vrije loop en verzin zelf het verhaal. Het kan nog alle kanten op zolang de verteller niet terug is.
… Lees verder...

Stilte en muziek

door

Ja hoor, al twee maanden radiostilte, of blogstilte in dit geval. Had ik niet een sprookje, of sprook, zonder stem beloofd? Waar blijft-ie dan?

Ik zal het maar eerlijk zeggen: Ik zit gewoon een beetje vast in die verdraaide sprokenbundel.
Schrijven was het probleem niet. Geluidsbewerking ook niet. Dat vraagt slechts wat geduld en daar heb ik wel een voorraad van. Maar de muziek? Hou op. Volgens mij zit ik al twee weken op hetzelfde punt: Oh jee, nou moet ik alweer dit Leidmotif gebruiken. Wordt het niet saai? Hoe kan ik het variéren zodat het toch nog boeiend blijft, of zal ik dan toch een nieuwe gebruiken? Waar haal ik zo snel een nieuw Leidmotif vandaan? Welke heb ik nog liggen? Nee, die past er niet bij. Nee deze ook niet. Het moet precies die en die stijl hebben. Moet dat echt? Ik kan toch wel een beetje afwijken, geen mens die dat hoort… Toch maar het oorspronkelijke motief? Wel zo consistent met de eerdere scene waarin datzelfde personage… Maar neeeee, dat wordt zo saai! Zal ik anders helemaal geen muziek doen? Ja zeg, en alle spanning eruit halen zeker! Trouwens, tot dusver was er steeds muziek, zou wel raar zijn om dan ineens minutenlang niets te laten klinken. Misschien als ik nou het tempo een beetje, en dat instrumentje daar, en een snufje van dat andere thema…

En zo gaat dat nu al een eeuwigheid. Soms komt er muziek uit waar ik hoofdpijn van krijg. Soms komt er muziek uit waar ik wel op dansen kan.
En soms komt er helemaal geen muziek uit.
Misschien maar even wat anders gaan doen. Straks heb ik vast meer geluk, of inspiratie, of discipline, of focus (of of of) en dan kan ik jullie eindelijk eens dat leuke sprook(je) laten horen waar ik de verteller weglaat. Dan kun je zelf verzinnen waar het over gaat of welke sprook het is. Dat wordt leuk!… Lees verder...

Sprookjes worden sproken

door

binnenkort verschijnt er op Storytel, Luisterrijk, de luisterbieb en natuurlijk op deze site een bundel sprookjes, of eigenlijk zijn het meer sproken. Het wordt namelijk tijd dat sprookjes in hun oude sinistere glorie worden hersteld. Dit gaat zo:
1. Een paar bekende sproken door de wringer halen.
2. Een paar nieuwe sproken schrijven; die zijn dan automatisch al verwrongen.

Voorbeelden van bekende sproken die de wringer hebben gehad:
De kikker wordt een sluwe hagedis. Roodkapje ontmoet Isengrijn. Doornroosje heeft nachtmerries en de prinses op het witte paard heeft dollartekens in haar ogen.

Voorbeelden van nieuwe sproken:
Gaia komt stiekem in het heelal spelen. Een meisje zoekt haar ultieme verhaaltje voor het slapengaan. De prinses houdt van de draak en de dieren zijn de mensen beu. Ze bellen de verdelgingsdienst.

Fragment uit één der sproken:

De volgende keer: Hoe klinkt een sprookje zonder stem?… Lees verder...

Presentatie rincon – de invloed van geluiden en muziek op een verhaal

door

Op zaterdag 15 april mocht ik een presentatie houden op Rincon met als onderwerp, welke invloed hebben geluidseffecten en muziek op een verhaal? het werd een geweldige ervaring, met veel leuke interactie en fantastische toehoorders!

Rincon, ook wel Roll Initiative, is Nederland’s eerste conventie voor tabletop roleplaying games (TTRPG). Hier valt bijvoorbeeld Dungeons and Dragons onder, maar nog veel meer soorten bordspellen met elementen van verhaal en rollenspel. Op deze conventie konden zo’n 700 spelers, verkopers en sprekers elkaar treffen om te spelen, kennis uit te wisselen en te shoppen naar bijvoorbeeld zelfgemaakte maps, dobbelstenen en prachtige pionnen.

Zelf heb ik in mijn leven maarliefst één keer een TTRPG gespeeld – een versie van Dungeons and Dragons waarbij niet zoveel creativiteit was vereist – maar ik weet wel wat geluiden en muziek kunnen doen met een verhaal. Of dat nu een film is, een game, een hoorspel of natuurlijk een luisterfilm.
En zo stond ik daar dan, naast de tafel met mijn laptop en boxen. Ik vertelde hoe beelden en graphics ons opvallen, terwijl geluiden en muziek het onderbewuste bespelen. Ik vertelde over het leidmotif en de simpele klankkleur, de bridge, het bed en de sting, over soundscapes en de balans tussen geluid, muziek en stem. Natuurlijk liet ik steeds fragmenten horen ter demonstratie. Het leukst van alles vond ik, te horen hoe deze fragmenten tot de verbeelding spraken van de toehoorders. het was geweldig en ook leerzaam om te horen hoeveel verschillende beelden één muziekstuk kon oproepen in de hoofden van de mensen. Soms waren dat beelden waar ik nooit op was gekomen, en soms ineens precies het beeld dat ik er oorspronkelijk mee bedoelde. Natuurlijk wilde ik niet laten merken dat dat het juiste was, want wat is juist? is het niet aan de luisteraar om te bepalen wat hij ziet? Een kunstwerk heeft een maker nodig, maar ook een ontvanger. Soms is dat voor mij een lesje om te leren, vooral als ik dolgraag iets precies wil overbrengen (het liefst met beeld, geluid, muziek, stem, gevoel!) maar soms is zo’n gesprek met een ontvanger juist een enorme verrijking. Een inkijkje in de verbeelding van een (andere) luisteraar, een uitwisseling van gedachten en fantasie.
Wat is er mooier?… Lees verder...

Lieve Jacov

door

Lieve vriend en muze,

Vorige week hebben we officieel afscheid van je genomen, maar onofficieel? In mijn hoofd, op papier?
Daar nemen wij geen afscheid. Lieve Jacov, want daar praten we nog even rustig verder.

In de afgelopen dertien jaar hebben we samen veel reizen gemaakt. Als muze en schrijver, spreker en luisteraar, maar vooral ook als twee vrienden die nieuwe en bekende dingen toch weer als nieuw beleefden. Want samen.

We maakten bijvoorbeeld een reis naar Graz, om jouw grote muze Harnoncourt te horen dirigeren. We reisden met de trein en verbleven in een fijn hotel, van waaruit we ook nog muzikale wandelingen en kleine tripjes maakten. Weet je nog, die chauffeur die zo moest lachen zonder dat we wisten waarom, omdat hij zo’n dialect had? En weet je nog, die voetbalsupporters op de laatste avond?
Ook reisden we door alle cantates van Bach, die jij me liet horen en waarbij je inging op muziek, tekst en thema. Elke twee weken kwam ik bij je langs. Eén cantate voor en één cantate na het eten, oftewel jouw goddelijke kookkunst.
Jaren daarvoor reisden we samen door mijn luisterfilms, waarbij je me begeleidde bij het inlezen en afwerken. Hier iets trager voorlezen, daar misschien nog wat geluid… Wanneer jij mijn muziek naspeelde, kreeg die een heel eigen kleur. Ik zet een voorbeeldje onderaan dit blog.

Tijdreizen, maakten we ook. WE deelden oude opnames en haalden herinneringen op aan plaatsen waar wij allebei gewoond hadden, zij het dan twintig jaar na elkaar. En terwijl wij samen vertelden, luisterden en lachten, tikte bij jou de klok door. Dwars door de muziek heen bijvoorbeeld, of door jouw verhaal. Dan ging je hem overschreeuwen, dat was grappig, en als je hem opwond sloeg hij zo snel dat het een soort ADHD-klok werd!

De laatste reis die ik wil noemen is een reis door de belevingswereld.
We liepen in gedachten samen op. Ik wilde altijd weten wat jij van situaties in de wereld vond. En je was er steeds als ik ergens vastliep. Of het nou een vriendschap of een leidmotief was: Jij belichtte de zaak op een unieke manier.
Openheid.
Dat is het woord. Openheid naar alle kanten, mensen en mogelijkheden.

Ik had nog wel meer reizen met je willen maken. Door Händel of Telemann, of de rest van de Engelse hitlijsten uit de jaren 80. Of naar verjaardagen, kerstfeesten en etentjes bij je lieve … Lees verder...